نام علمی گیاهان

آشنایی مختصر با گیاه شناسی در ایران

این مسئله بسیار مهم است که افراد وقتی وارد طبیعت می‏ شوند با چه دیدی به آن می‏ نگرند. طبعا افرادی هستند که سالهاست پا به طبیعت گذاشته‏ اند اما این که چند درصد از این افراد آن را دقیقا شناخته ‏اند، یا حداقل با دید جستجوگر به آن نگریسته‏ اند جای تامل دارد. به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص ایران، قرارگیری بین دو دریا، توپوگرافی خاص آن و بسیاری از عوامل دیگر، گونه‏ های جانوری و گیاهی خاص و منحصر به فردی در جای جای کشورمان ایران یافت می‎شود. تنوع گیاهی ایران آنقدر گسترده است که آن را در بین کشورهای دیگر منطقه خاورمیانه منحصر به فرد می‏ کند. کشور ایران دارای 8000 گونه بومی است یعنی 8000 مخلوق متفاوت با نام مختلف برای هر یک از آنها.

نامگذاری گیاهان

اگر ما درخت چنار را به این نام می‏شناسیم، این نام، نام محلی است که ایرانی‏ها آن را به این نام شناخته‏ اند و سایر کشورهای جهان آن را به این نام نمی‏شناسند. علاوه بر آن یک گیاه می‏ تواند نام‏های محلی مختلفی داشته باشد و در گویش‏های گوناگون به شکل ‏های مختلف خوانده شود. برای ایجاد هماهنگی از سیستم نامگذاری بین المللی که بر اساس نام تیره، جنس و گونه است استفاده می ‏شود.

تیره Family: تیره واحد طبقه بندی بزرگ است، مثلا 8000 گونه گیاهی بومی ایران در 1400 جنس و 156 تیره جای می‏گیرند.  یک تیره شامل چند جنس است که در چند صفت مشترک هستند. در گیاه شناسی معمولا تیره گیاهان به ceae  ختم می ‏شود. مانند Asteraceae

جنس Genus: معمولا از تعدادی گونه تشکیل شده که شباهت‏های نزدیک به یکدیگر دارند. در ایران بزرگترین جنس از نظر تعداد گونه‏ ها جنس گون (Astragalus) است که در ایران حدود 800 گونه دارد.

گونه Species: گونه شامل مجموعه هایی است که شباهت‏های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی زیادی دارند و می‏ توانند با هم تولید مثل نموده و موجودی شبیه خود را به وجود آورند. نام گونه، اغلب به صفت گونه مربوط می‏ شود. مانند tricolor به معنای سه رنگ و یا محل رویش گیاه iranica، luristanica. معمولا نام جنس با حرف بزرگ و نام گونه با حرف کوچک شروع می ‏شود و هر دو را به صورت ایتالیک می‏ نویسند.

منابع:

 آشنایی با گیاهان شاخص ایران ، دکتر ولی اله مظفریان- انتشارات مهکامه

طبیعت گردی با گیاهان ایران، مجید اسکندری- انتشارات ایرانشناسی