نام علمی گیاهان

آشنایی مختصر با گیاه شناسی در ایران
این مسئله بسیار مهم است که افراد وقتی وارد طبیعت می شوند با چه دیدی به آن می نگرند. طبعا افرادی هستند که سالهاست پا به طبیعت گذاشته اند اما این که چند درصد از این افراد آن را دقیقا شناخته اند، یا حداقل با دید جستجوگر به آن نگریسته اند جای تامل دارد. به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص ایران، قرارگیری بین دو دریا، توپوگرافی خاص آن و بسیاری از عوامل دیگر، گونه های جانوری و گیاهی خاص و منحصر به فردی در جای جای کشورمان ایران یافت میشود. تنوع گیاهی ایران آنقدر گسترده است که آن را در بین کشورهای دیگر منطقه خاورمیانه منحصر به فرد می کند. کشور ایران دارای 8000 گونه بومی است یعنی 8000 مخلوق متفاوت با نام مختلف برای هر یک از آنها.
نامگذاری گیاهان
اگر ما درخت چنار را به این نام میشناسیم، این نام، نام محلی است که ایرانیها آن را به این نام شناخته اند و سایر کشورهای جهان آن را به این نام نمیشناسند. علاوه بر آن یک گیاه می تواند نامهای محلی مختلفی داشته باشد و در گویشهای گوناگون به شکل های مختلف خوانده شود. برای ایجاد هماهنگی از سیستم نامگذاری بین المللی که بر اساس نام تیره، جنس و گونه است استفاده می شود.
تیره Family: تیره واحد طبقه بندی بزرگ است، مثلا 8000 گونه گیاهی بومی ایران در 1400 جنس و 156 تیره جای میگیرند. یک تیره شامل چند جنس است که در چند صفت مشترک هستند. در گیاه شناسی معمولا تیره گیاهان به ceae ختم می شود. مانند Asteraceae
جنس Genus: معمولا از تعدادی گونه تشکیل شده که شباهتهای نزدیک به یکدیگر دارند. در ایران بزرگترین جنس از نظر تعداد گونه ها جنس گون (Astragalus) است که در ایران حدود 800 گونه دارد.

تصویر نوعی گون
گونه Species: گونه شامل مجموعه هایی است که شباهتهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی زیادی دارند و می توانند با هم تولید مثل نموده و موجودی شبیه خود را به وجود آورند. نام گونه، اغلب به صفت گونه مربوط می شود. مانند tricolor به معنای سه رنگ و یا محل رویش گیاه iranica، luristanica. معمولا نام جنس با حرف بزرگ و نام گونه با حرف کوچک شروع می شود و هر دو را به صورت ایتالیک می نویسند.

Asteraceae/ Xanthium spinosum – زردینه خاردار
منابع:
آشنایی با گیاهان شاخص ایران ، دکتر ولی اله مظفریان- انتشارات مهکامه
طبیعت گردی با گیاهان ایران، مجید اسکندری- انتشارات ایرانشناسی
ساناز امید هستم